Ngành đồ gỗ, dệt may và da giầy đang tìm đầu ra
Trong 7 tháng đầu năm 2023, các ngành hàng chủ lực bao gồm dệt may, da giày, gỗ và các sản phẩm gỗ đã ghi nhận một sự giảm mạnh trong đơn hàng xuất khẩu. Cụ thể, đơn hàng của ngành dệt may giảm 15,1% với giá trị 18,9 tỷ USD, đơn hàng của ngành da giày giảm 17,1% với giá trị 11,7 tỷ USD và đơn hàng của ngành gỗ và các sản phẩm gỗ giảm 26,2% với giá trị 7,2 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước.
Sụt giảm là tình trạng diễn ra trong ngành hàng chủ lực.
Theo Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 7/2023 ước đạt 29,68 tỷ USD, tăng 0,8% so với tháng trước, giảm 3,5% so với cùng kỳ năm trước, tính chung 7 tháng năm 2023, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 194,73 tỷ USD, giảm 10,6% so với cùng kỳ năm trước.
Trong tháng 7/2023, giá trị nhập khẩu hàng hóa đạt khoảng 27,53 tỷ USD, tăng 4,4% so với tháng trước và giảm 9,9% so với cùng kỳ năm trước. Tính tổng trong 7 tháng đầu năm 2023, giá trị nhập khẩu hàng hóa dự kiến đạt khoảng 179,5 tỷ USD, giảm 17,1% so với cùng kỳ năm trước. Ước tính trong tháng 7/2023, cán cân thương mại hàng hóa sơ bộ xuất siêu 2,15 tỷ USD.
Hiện nay, nhiều ngành hàng đang gặp khó khăn vì thị trường xuất khẩu giảm do sự suy giảm tổng cầu trên toàn cầu. Các ngành hàng như dệt may, da giày, gỗ, máy móc, điện thoại và linh kiện đang phải đối mặt với sự giảm giá trị xuất khẩu đáng kể đặc biệt là đến Mỹ và EU.
Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội dệt may Việt Nam, ông Trương Văn Cẩm, đã bày tỏ sự lo ngại về tình trạng của ngành dệt may khi cho biết rằng đó là lần đầu tiên mà ngành này gặp phải nhiều khó khăn như vậy. Dù là một trong những ngành phát triển nóng bỏng trong thời gian qua, từ quý 4 năm trước đến nay, ngành dệt may đã đối mặt với rất nhiều thách thức.
Chúng ta đang đứng trong môi trường biến động khó lường. Hiện 85% năng lực sản xuất của dệt may Việt Nam dành cho xuất khẩu vì vậy ngành rất cần thông tin thị trường để ứng phó kịp thời, hiệu quả
Dù đang đối diện thách thức lớn nhưng không nên quá bi quan bởi đây chỉ là nhất thời. Để lấy lại tăng trưởng xuất khẩu cho ngành hàng, trong đó có sản phẩm gỗ cần sự hỗ trợ của Bộ Công Thương, thương vụ tiếp thị sản phẩm gỗ của Việt Nam tìm kiếm thị trường, truyền tải thông điệp Việt Nam thực hiện mạnh mẽ cam kết cung cấp sản phẩm gỗ hợp pháp; chuẩn bị thực hiện nghiêm chỉnh quy định của EU.
Bám sát diễn biến thị trường
Da giày Việt Nam ngày càng chiếm vị trí lớn tại EU. Năm 2016 Việt Nam xuất khẩu 3,3 tỷ USD sang EU, năm 2022 tăng lên 5,9 tỷ USD. 4 tháng đầu năm 2023 kim ngạch xuất khẩu mặt hàng da giày sang thị trường này tăng cao. Tuy nhiên, xuất khẩu da giày của Việt Nam đang phụ thuộc vào một số nhãn hàng chính tại EU.
Thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam trong ngành dệt may là EU, với kim ngạch xuất khẩu liên tục tăng. Tuy nhiên, Việt Nam chỉ đứng thứ tư về thị phần dệt may tại EU, sau Trung Quốc, Băngladesh và Thổ Nhỹ Kỳ. Tương tự, ngành dệt may của Việt Nam cũng có nhiều ưu đãi về thuế, giúp mở rộng tiềm năng xuất khẩu sang thị trường này. Năm 2022, Việt Nam đã xuất khẩu đồ gỗ trị giá 57 triệu USD sang EU. Tuy nhiên, EU có yêu cầu cao và chặt chẽ liên quan đến môi trường, đây là một thách thức cho các doanh nghiệp ngành gỗ tăng xuất khẩu sang thị trường này.
EVFTA là Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU sẽ giúp cho các ngành hàng dệt may, da giày và đồ gỗ của Việt Nam có cơ hội tăng xuất khẩu vào thị trường EU. Tuy nhiên, để tận dụng được lợi thế này, việc tuân thủ quy tắc xuất xứ là rất quan trọng. Ngoài ra, với sự chuyển đổi mạnh mẽ sang kinh tế tuần hoàn của EU, các doanh nghiệp trong nước cũng cần phải thích nghi để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu của họ khi các quy định được áp dụng.
Các doanh nghiệp trong ngành hàng ngoài cần tìm kiếm các thị trường ngách để xuất khẩu, thay vì chỉ tập trung vào các nhà phân phối lớn. Việc phụ thuộc vào những nhà phân phối lớn có thể gặp khó khăn khi họ giảm nhu cầu, dẫn đến việc hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp bị gián đoạn. Đồng thời, các hoạt động xúc tiến thương mại nên tìm đến các doanh nghiệp và người địa phương để ký kết hợp đồng tư vấn, nhằm giải quyết vấn đề hàng tồn kho và hàng lẻ.
Để giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức và tận dụng cơ hội hiếm có, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải đề nghị rằng thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cần tiếp tục nghiên cứu và nắm vững nhu cầu, thị hiếu, yêu cầu của thị trường, đánh giá chính sách hiện tại của đất nước để đưa ra khuyến cáo và tham mưu cho Bộ về chiến lược phát triển thị trường và kết nối giao thương. Ngoài ra, cần hỗ trợ các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp và địa phương trong việc xây dựng và điều chỉnh chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp. Các ý kiến đề xuất của hiệp hội doanh nghiệp và địa phương cũng cần được tiếp nhận để có kế hoạch hỗ trợ phát triển thị trường.
