Hàng xuất khẩu sang Canada tăng đột biến

Mặt hàng quế hiện đứng thứ nhất về giá trị xuất khẩu vào thị trường Canada và chiếm gần một nửa thị phần quế tại thị trường này

Thị trường nhiều tiềm năng

Sau CPTTP, xuất khẩu mặt hàng quế của Việt Nam vào Canada đã tăng đáng kể, theo Thương vụ Việt Nam tại Canada. Trước đó, Việt Nam đứng thứ 3 trong thị phần, sau Indonesia và Hoa Kỳ. Tuy nhiên, từ năm 2019, Việt Nam đã vượt qua cả hai nước này và trở thành quốc gia có giá trị xuất khẩu quế cao nhất vào Canada. Việt Nam đã giữ vững vị trí này và chiếm gần một nửa thị phần quế tại thị trường Canada. Trong 5 năm kể từ khi CPTPP có hiệu lực, giá trị xuất khẩu quế của Việt Nam đã tăng gấp 3 với tốc độ tăng trưởng lên đến 179%.

Mỗi năm, Canada cần nhập khẩu khoảng 20 triệu USD của nhóm sản phẩm quế. Thị trường tiêu thụ quế tại Canada đang tăng dần và dự kiến sẽ đạt khoảng từ 22-25 triệu USD/năm vào năm 2025.

Các đối thủ cạnh tranh chính của Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất và xuất khẩu quế là Indonesia, Ấn Độ, Hoa Kỳ, Trung Quốc và Sri Lanka. Những nước này chủ yếu xuất khẩu sản phẩm quế như quế thanh hoặc quế bột. Trong khi đó, Thái Lan, Pháp, Đức và Thổ Nhĩ Kỳ thường chuyên sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm chế biến sâu từ quế như tinh dầu, mỹ phẩm…

Theo số liệu mới nhất của địa bàn, xuất khẩu sản phẩm hồi của Việt Nam sang địa bàn trong 7 tháng đầu năm 2023 đạt 166 nghìn USD, giảm 0,4% so với cùng kỳ năm trước. Sự giảm này xảy ra do thị trường Canada giảm nhu cầu chung đối với mặt hàng này, giảm 8,4% so với năm 2022. Tất cả các nước xuất khẩu vào thị trường đều giảm mạnh, trừ Ấn Độ, Macedonia và Tây Ban Nha.

Sau khi CPTTP có hiệu lực, xuất khẩu mặt hàng hồi của Việt Nam vào Canada đã tăng mạnh, từ 117 nghìn USD vào năm 2018 lên 381 nghìn USD vào năm 2022. Trước đó, Việt Nam đứng thứ 8 về giá trị xuất khẩu vào Canada, nhưng từ năm 2022, Việt Nam đã vượt qua và đứng thứ 6.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Canada, mặc dù mặt hàng hoa hồi của Việt Nam đã có sự tăng trưởng vượt qua 3 lần về giá trị kim ngạch với tốc độ lên đến 226%, nhưng vẫn còn tiềm năng phát triển. Mỗi năm, Canada tiêu thụ khoảng 16 triệu USD cho nhóm sản phẩm này và dự kiến sẽ đạt 20 triệu USD/năm vào năm 2030.

Các đối thủ cạnh tranh chính của Việt Nam hiện nay bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ, Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập. Trong khi đó, Ý, Đức và Tây Ban Nha thường tập trung vào xuất khẩu các sản phẩm chế biến từ hoa hồi, như thuốc và mỹ phẩm.

Hàng năm, Canada cần nhập khẩu khoảng 100 triệu đô la dược liệu từ các nước, nhưng Việt Nam không phải là một đối thủ đáng kể trong lĩnh vực này. Các đối thủ cạnh tranh của Việt Nam bao gồm Trung Quốc, Hoa Kỳ, Ấn Độ, Mexico, Maroc, Ai Cập, Thổ Nhĩ Kỳ, Hongkong, Đài Loan và Colombia. Mặc dù vậy, Việt Nam vẫn xuất khẩu trung bình khoảng 500 nghìn đô la dược liệu sang các nước, và cao nhất là gần 700 nghìn đô la vào năm 2017. Tuy nhiên, CPTPP không có tác động đáng kể đối với mặt hàng dược liệu.

Cần chỉ dẫn địa lý cho mặt hàng quế Cassia của Việt Nam

Có điều đáng chú ý là các sản phẩm như quế hồi và dược liệu của Việt Nam vẫn được miễn thuế MFN 0% khi xuất khẩu sang Canada mà không cần sử dụng form CPTPP. Tuy nhiên, việc sử dụng form CPTPP vẫn có lợi cho các nhà nhập khẩu Canada vì hiện nay các nhà sản xuất Canada đang quan tâm đến việc sử dụng RVC trong chiến lược đầu vào để tận dụng nguyên tắc xuất xứ cộng gộp trong sản xuất và xuất khẩu sang các thị trường mà cả Canada và Việt Nam đều có Hiệp định thương mại tự do.

Sau CPTPP, xuất khẩu quế hồi sang địa bàn đã tăng đột biến, cho thấy hiệu quả của CPTPP trong việc thúc đẩy các doanh nghiệp hai nước quan tâm đến sản phẩm và thị trường của nhau. Điều này giúp tăng cường xuất khẩu, bao gồm cả các mặt hàng không được giảm thuế. Ngoài ra, CPTPP còn có tác động tích cực đến xuất khẩu Việt Nam thông qua hiệu ứng lan toả và sự phát triển của chuỗi cung ứng, vận tải và logistics giữa hai nước.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Canada, Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng quế hồi và dược liệu vào thị trường Canada vì 4 lý do. Thứ nhất, nhu cầu của thị trường Canada đã tăng ổn định trong 10 năm qua (300% giai đoạn 2012-2022). Thứ hai, chiến lược nhập cư của Canada đặt kế hoạch tăng dân số đến 100 triệu người, với mỗi năm nhập cư tối thiểu 500.000 người, trong đó khoảng 50% đến từ châu Á và có nhu cầu tiêu dùng cao với mặt hàng quế hồi và dược liệu/gia vị châu Á. Thứ ba, vì khí hậu lạnh, người Canada ngày càng ưa chuộng sử dụng quế hồi trong ẩm thực và chăm sóc sức khoẻ. Thứ tư, CPTPP đã mang lại lợi thế về thuế quan rõ rệt, giúp Việt Nam vượt qua các đối thủ cạnh tranh như Indonesia, Ấn Độ và Trung Quốc.

Để tăng thị phần và giá trị xuất khẩu, Hiệp hội quế hồi Việt Nam cần lập chiến lược xây dựng chỉ dẫn địa lý cho quế Cassia Việt Nam. Điều này giúp quảng bá và khẳng định lợi thế của quế Cassia Việt Nam so với quế Ceylon của Nam Á.

Các doanh nghiệp cần hợp tác với các ngành hàng khác nhau để tăng giá trị chế biến sâu và đưa ra thị trường những sản phẩm mới như mật ong hoa quế kết hợp với bột quế, nến thơm tinh dầu quế, dầu tắm xông quế, trà xanh hương quế… Đối với hoa hồi, hiện tại vẫn chủ yếu là xuất khẩu nguyên liệu, chưa đóng gói, chưa có thương hiệu nên việc nhận diện sản phẩm của Việt Nam trên thị trường chưa cao.