Giao dịch với doanh nghiệp Trung Đông và các lưu ý
Theo báo cáo của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), thời gian gần đây, các doanh nghiệp là thành viên của VPA đã kinh doanh, xuất khẩu các mặt hàng nông sản sang UAE gồm tiêu, quế, hồi, hạt điều. Tuy nhiên, các công ty này cho biết các giao dịch có dấu hiệu gian lận thương mại từ cùng một người mua và cùng một ngân hàng có trụ sở tại Dubai, UAE.
Trước đó, đã xảy ra vụ mất trắng 4 container trị giá 400.000 USD tại cảng Jebel Ali, UAE. Hiện nay, đang có một container hoa hồi dự kiến cập cảng vào ngày 26/07/2023 cũng có nguy cơ mất mát do bị lừa đảo tương tự. Chi tiết sẽ được trình bày sau đây.
Theo các điều khoản thanh toán được quy định trong hợp đồng, tất cả các lô hàng được thanh toán theo điều khoản thanh toán nhờ thu (D/P). Có nghĩa là bộ chứng từ gốc sẽ được ngân hàng của Bên bán chuyển đến ngân hàng của Bên mua, sau đó Bên mua sẽ thanh toán cho ngân hàng của Bên mua. Sau khi ngân hàng Bên mua nhận đủ số tiền sẽ đồng thời chuyển tiền sang ngân hàng Bên bán. Khi đó, ngân hàng của Bên mua mới được phép giao bộ chứng từ gốc cho Bên mua để nhận hàng.
Nếu Người mua chưa chuyển tiền cho Người bán, thì họ sẽ không thể nhận được bộ chứng từ gốc để lấy hàng tại cảng. Điều này cho thấy có thể xảy ra gian lận tại ngân hàng mà công ty Việt Nam đã gửi bộ chứng từ D/P. Các quan chức ngân hàng có thể liên quan đến vụ việc này.
Sau khi nhận được thông báo từ các đơn vị liên quan, Bộ Công Thương (qua Vụ Thị trường Châu Á – Châu Phi) đã gửi Công hàm tới Đại sứ quán UAE tại Hà Nội, yêu cầu thông báo cho các cơ quan có thẩm quyền liên quan để xem xét và giải quyết vụ việc. Vào ngày 25/7/2023, Bộ Công Thương đã tổ chức một cuộc họp khẩn với sự tham gia của Đại sứ UAE tại Việt Nam, đại diện của Ngân hàng Trung ương Việt Nam, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, Cục Xuất nhập khẩu và các doanh nghiệp xuất khẩu hàng sang Dubai.
Thương vụ Việt Nam tại UAE đã được Bộ Công Thương chỉ đạo để giải quyết vụ việc nêu trên. Họ đã gửi Công hàm đến Bộ Ngoại giao UAE, Cảnh sát Dubai, Ngân hàng Trung Ương UAE và một số ngân hàng và hãng tàu liên quan. Thương vụ cũng đã làm việc với chi nhánh ngân hàng liên quan tại Dubai, cảnh sát Dubai và nộp hồ sơ trình báo về vụ việc. Họ cũng đã làm việc với hãng tàu và cơ quan chức năng của cảng Jebel Ali.
Để tránh những tổn thất không đáng có, Bộ Công Thương khuyến nghị các doanh nghiệp về việc giao dịch, chứng từ hóa đơn thanh toán tại các thị trường có mức độ rủi ro cao như sau:
Tình trạng lừa đảo tại thị trường khu vực Trung Đông đang ngày càng trở nên phổ biến hơn, đặc biệt là ở các công ty thương mại quy mô nhỏ. Cách thức lừa đảo phổ biến nhất hiện nay là khi các doanh nghiệp nước ngoài ký hợp đồng mua bán với các công ty Việt Nam, yêu cầu thanh toán trả trước hoặc phát hành séc để bên bán cầm cố.
Đây là hai hình thức có nhiều rủi ro nhất khi giao dịch. Cụ thể:
– Thanh toán TT trả sau: Nghĩa là bên mua sẽ nhận hàng rồi mới thanh toán tiền cho bên Bán.
– Phát hành séc có giá trị trong một khoảng thời gian nhất định rồi giao cho bên Bán cầm cố. Phương thức này có nhiều rủi ro như bên Mua phát hành séc mà không có tiền trong tài khoản; bên Bán không thể đến ngân hàng bên mua để nhận tiền vì không có thẻ căn cước. Bên Bán cũng không thể kiểm tra thông tin tài khoản của bên Mua vì Ngân hàng tại một số nước Trung Đông không cung cấp thông tin khách hàng cho bên thứ 3.
Vì vậy, Bộ Công Thương khuyên các doanh nghiệp Việt Nam cần cẩn trọng và thương lượng kỹ về các điều khoản thanh toán khi giao dịch với doanh nghiệp nước ngoài để đảm bảo an toàn. Các phương thức thanh toán bao gồm mở thư tín dụng hoặc gửi đại diện doanh nghiệp đến nhận chứng từ và tiền mặt.
Phương thức thanh toán D/P được coi là an toàn hơn so với thanh toán bằng TT và séc. Tuy nhiên, các ngân hàng bán hàng cần lưu ý đảm bảo an toàn khi chuyển giao chứng từ cho ngân hàng mua hàng, để tránh các vụ việc không mong muốn xảy ra do việc thiếu ký nhận của nhân viên an ninh ngân hàng trong quá trình giao nhận chứng từ. Điều này có thể dẫn đến tình trạng bên mua không thanh toán tiền cho ngân hàng bán hàng, gây ra khó khăn trong quá trình trả tiền cho ngân hàng mua.
